Özellikle son aylarda hemen hemen herkesin ilgi odağı olan halka arzların büyük etkisiyle kimi ülkelerin nüfusundan daha çok yatırımcının olduğu borsamızda, geçmişte halka arz olup yıllar sonra batan birçok şirket var. Durum böyle olunca hangi şirkete yatırım yaptığımızın önemi daha da önemli hâle geliyor.
Halka arzlara günümüzde, geçmişe nazaran daha az para yatırma imkânı olsa da kimi insanlar halka arz sonrası da ciddi miktarda yatırım yaptığından ötürü sağlam bilançoya sahip şirketleri incelemek ve her 3 ayda bir bilançolarını kontrol etmenin önemli olduğunu unutmamalıyız.
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası‘nın (İMKB) raporuna göre 2010-2014 arası gerçekleşen halka arz furyasında halka açılan 117 şirketin 17’si iflas etti. Aradan 10 yıldan fazla zaman geçmiş olmasına rağmen geri kalan 98 şirketten 36’sının getirisi enflasyonun çok altında kaldı.
Pek çoğumuzun duyduğu, belki de geçmiş yıllarda alışveriş yaptığı Türkiye’nin ilk teknoloji perakendecisi Bimeks’in kuruluş ve halka arza hazırlık sürecini anlatarak içerik serimizin 1. bölümüne başlıyoruz.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) başkanlığı yapan Vedat Akgiray ve ağabeyi Murat Akgiray tarafından 1989 yılında Kadıköy Mühürdar’daki küçük bir dükkânda kurulan Bimeks, Türkiye’nin ilk teknoloji perakendecisi olarak faaliyete geçti ve tüketici elektroniği, beyaz eşya ve küçük ev aletleri gibi ürünlerin satışını yapıyordu.
Prof. Dr. Vedat Akgiray, 13 Mart 2009’da SPK Başkanlığı’na atanmış, 4 Mart 2009’da ise yani atanmadan bir hafta önce ise BİMEKS’teki hisselerini kardeşi Mehmet Murat Akgiray’a devretmişti. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı olduktan sonra Bimeks’in halka arz seferberliğini başlatmıştı.
Eski SPK Başkanı Prof. Dr. Vedat Akgiray’ın başlattığı halka arz furyasına bugün borsada olmayan Ataç İnşaat, Ran Lojistik, Mango Gıda gibi şirketler de katılmıştı. Ayrıca Vedat Akgiray, sermaye piyasaları tarihinde 5 yıllık görevini tamamlamadan kanunla görevden alınan tek isim olarak tarihe geçmişti.
Bimeks, 2011 yılının Nisan ayında 4.5 TL değerleme ile halka arz oldu.
2011 yılının Nisan ayında 270 milyon liralık piyasa değeriyle halka arz olan Bimeks’in halka arz büyüklüğü ise yaklaşık olarak 85 milyon liraydı. Halka arz gelirlerinin 22.5 milyon liralık kısmı patronların 5 milyon adet hisse satmasıyla direkt olarak patronların cebine girmişti.
2011 yılında 4,5 lira ile halka arz olan Bimeks’in, halka açıldıktan 4 ay sonra piyasa değeri 150 milyonun altına gerilemişti. 2013 yılında büyümeye devam eden ve Electro World ve Darty’nin Türkiye operasyonlarını satın alan Bimeks, 2015 yılına gelindiğinde Türkiye’nin ilk 100 şirketi arasında yer alıyordu.
2017 yılında mali krizi gerekçe göstererek önce birçok mağazasını boşaltmaya başlamış daha sonra da mağazaları kapatmaya giderek yüzlerce işçiyi tazminatsız işten çıkarmıştı. Tüm bu gelişmeler yaşanırken şirketin hisse değeri gitgide taban görüyordu. Öyle ki 4.5 TL ile halka arz olan Bimeks’in hisse değeri 2017 yılının Ağustos ayında 0.4 liraya kadar düşmüş ve borsada tahtası kapatılmıştı.
2018 yılında 95 milyon TL’lik borçlanma senedi ile tekrar tutunmaya çalışan Bimeks’te işler pek de umulduğu gitmedi ve şirket daha da küçülmeye devam ederek resmen iflas etti. 2019 yılının Mart ayında ise Bimeks’in Borsa İstanbul’dan resmi olarak çıkarıldığı duyuruldu. Aynı yılda konkordato ilan ederek resmi şekilde iflasını duyuran şirket tarihe karışırken arkasında binlerce yatırımcıyı da mağdur ederek gitmişti.
Günümüzde hâlen mağduriyeti giderilmeyen insanların olduğunu ve en son 2020 yılının sonunda BİMEKS işçilerinin Boğaziçi Üniversitesinde öğretim üyesi olan Prof. Dr. Vedat Akgiray için eylem yaparak tekrar gündeme geldiğini de belirtelim.
Geçmişte “Halka Arz” Olup Yıllar Sonra Borsada İnsanların Parasını Sıfırlayan Batık Şirketler – Bölüm 2‘de görüşmek üzere.
